Gdy myślimy o Bośni i Hercegowinie, często przychodzą nam na myśl obrazy zapierających dech w piersiach krajobrazów, bogatej historii i wielokulturowości. Ale istnieje coś równie fascynującego, co często umyka naszej uwadze – tajemnicze, średniowieczne nagrobki znane jako stećci.
Czym są stećci?
Stećci (wym. stetći) to specyficzne nagrobki datowane na okres od XII do XVI wieku, spotykane głównie na terenie dzisiejszej Bośni i Hercegowiny, ale także w Chorwacji, Czarnogórze i Serbii. Ich nazwa pochodzi od słowiańskiego słowa „stojati” (stać), co doskonale oddaje ich niezachwiane przez wieki obecność.
Kto stworzył stećci?
Stećci są dziełem boszniańskich chrześcijan, znanych także jako „Kościół bośniański”, który istniał jako niezależne od Rzymu i Bizancjum wyznanie. Pomimo prześladowań ze strony obu tych potęg, Kościół bośniański przetrwał aż do nadejścia Turków osmańskich w XV wieku.
Jaka jest ich liczba i gdzie je można znaleźć?
Dokładna liczba stećci nie jest znana, ale szacuje się, że istnieje ich około 60 000. Największe ich skupisko można znaleźć na terenie Bośni i Hercegowiny. Niektóre z nich zostały wpisane na listę UNESCO, jak choćby nekropolia Radimlja niedaleko Stolca czy nekropolia na Blidinje.
Jaka jest ich forma i znaczenie?
Stećci przybierają różne formy, od prostych płyt, przez sarkofagowate konstrukcje, po bogato zdobione krzyże. Wyróżnia je różnorodność dekoracji, które często mają formę spirali, roślin, postaci ludzi czy scen z życia codziennego. Ich znaczenie jest jednak nadal tematem dyskusji. Niektórzy sugerują, że dekoracje mogą mieć związek z dualistycznymi wierzeniami Kościoła bośniańskiego, podczas gdy inni widzą w nich zwyczajne sceny z życia ludzi tamtych czasów.
Dlaczego warto je odwiedzić?
Odwiedzenie miejsca, gdzie znajdują się stećci, to jak podróż w czasie, to spotkanie z tajemniczą kulturą, która nie istnieje już od wieków. To również okazja do podziwiania umiejętności dawnych rzemieślników, którzy stworzyli te niezwykłe dzieła.
Jak odwiedzić stećci?
Niektóre z miejsc, gdzie można znaleźć stećci, są łatwo dostępne, jak choćby Radimlja, położona niedaleko drogi między Mostarem a Stolcem. Inne są bardziej ukryte i wymagają nieco więcej wysiłku, jak choćby nekropolia na Blidinje, położona w sercu jednego z najpiękniejszych parków narodowych Bośni i Hercegowiny.
Podsumowując, stećci są nie tylko cennym dziedzictwem historycznym, ale także prawdziwą gratką dla miłośników tajemnic i zagadek. Ich odwiedzenie to nie tylko lekcja historii, ale także okazja do zetknięcia się z niezwykłą kulturą i pięknem Bośni i Hercegowiny. Dla wszystkich, którzy poszukują autentycznych, niezwykłych miejsc, odwiedzenie stećci powinno być na liście miejsc do zobaczenia.
