Sarajewo, stolica Bośni i Hercegowiny, to miejsce, gdzie historia jest żywa i wyraźna. Wiele z tych historii jest trudnych, jak te, które wydarzyły się w czasie wojny w Bośni w latach 1992-1995. Ta wycieczka „Trasa wojenna Sarajewo” pozwoli nam na chwilę zatrzymać się, odłożyć na bok podręczniki do historii i zrozumieć realia ostatniego konfliktu w Europie.
Tunel Nadziei: Światło w ciemności
Nasza podróż rozpoczyna się od „Tunelu Nadziei”. Ten 800-metrowy korytarz, wydrążony pod lotniskiem Sarajewa, był jedynym połączeniem między oblężonym miastem a światem zewnętrznym. Przez ten tunel przewożono żywność, leki, a nawet broń, co pozwoliło miastu przetrwać.
Cmentarz Lwie: Bohaterowie i ofiary
Następnie udajemy się do Cmentarza Lwie. Na tym wzgórzu spoczywają ofiary wojny, zarówno żołnierze, jak i cywile. Cmentarz Lwie jest świadectwem niewyobrażalnej straty i smutku, ale także męstwa i wytrwałości.
Cmentarz Lwie, znany lokalnie jako Lav groblje, jest jednym z najważniejszych miejsc na trasie wojennej Sarajewo. Znajduje się na zboczu góry Trebević, z widokiem na miasto, którego historia jest głęboko zakorzeniona w tych pagórkowatych ziemiach.
Założony w 1992 roku, na początku konfliktu w Bośni, Cmentarz Lwie był miejscem pochówku dla tych, którzy polegli podczas oblężenia Sarajewa. Żołnierze broniący miasta są pochowani obok cywilów, którzy zginęli podczas czterech lat bombardowań. Wśród nich jest wiele kobiet, dzieci, a nawet całe rodziny pochowane razem.
Wzruszający widok tysięcy białych nagrobków, ustawionych rzędami na stromym zboczu góry, jest symbolem straty i cierpienia, które miasto doświadczyło. Nagrobki są skierowane ku Kibla, czyli Mekce, zgodnie z tradycją muzułmańską, co odzwierciedla dominującą religię w Sarajewie.
Co roku, 6 kwietnia, w rocznicę początku oblężenia Sarajewa, odbywają się tu uroczystości upamiętniające ofiary wojny. Cmentarz Lwie jest miejscem, gdzie mieszkańcy Sarajewa, a także turyści z całego świata, mogą zatrzymać się, aby złożyć hołd tym, którzy zginęli, i zastanowić się nad kosztami wojny.
Mimo iż jest to miejsce smutku, Cmentarz Lwie jest również symbolem wytrwałości. Pamięć o tych, którzy zginęli, żyje dalej w sercach tych, którzy przetrwali, i to przypomnienie o sile ducha ludzkiego czyni z Cmentarza Lwie miejsce, które każdy odwiedzający Sarajewo powinien zobaczyć.
Biblioteka Narodowa: Zniszczenie i odrodzenie
Kolejny przystanek to budynek Biblioteki Narodowej. W 1992 roku, w czasie oblężenia Sarajewa, budynek ten został zniszczony w pożarze, a z nim około 90% zbiorów. Odrestaurowana Biblioteka stanowi teraz symbol odrodzenia i nadziei.
Biblioteka Narodowa w Sarajewie, zwana również jako Vijecnica, to prawdziwy feniks, który powstał z popiołów. Ta wspaniała, neomoryska budowla, ukończona w 1896 roku, służyła pierwotnie jako siedziba miejskiej rady, zanim w 1949 roku przekształcono ją w Bibliotekę Narodową.
Podczas wojny w Bośni w 1992 roku, ta majestatyczna struktura została celowo zbombardowana i spalona, co spowodowało utratę około 2 milionów książek, czasopism i manuskryptów, co stanowiło nieodwracalną stratę dla dziedzictwa kulturowego Bośni i Hercegowiny. Znaczna część tego, co zostało zniszczone, było niezastąpione, w tym wiele ważnych rękopisów i dokumentów narodowych.
Po wojnie Biblioteka Narodowa stała się symbolem zniszczenia, ale także symbolem determinacji Sarajewa, by odbudować i odzyskać swoje dziedzictwo. Została odbudowana dzięki staraniom lokalnych i międzynarodowych fundacji, które zebrali fundusze na ten cel.
Po 18 latach prac, w 2014 roku, Biblioteka Narodowa została oficjalnie otwarta dla publiczności. Obecnie jest domem dla milionów książek, w tym wielu darowizn z całego świata, które zostały przekazane, aby pomóc w odbudowie jej zbiorów.
Odwiedzanie Biblioteki Narodowej to nie tylko okazja do zanurzenia się w literaturze i kulturze regionu, ale także przypomnienie o sile społeczności, która nie pozwoliła, by jej dziedzictwo kulturalne zostało zniszczone. Pomimo trudnej historii, Biblioteka Narodowa jest miejscem nadziei i odnowy, odzwierciedlając ducha Sarajewa. Jej odbudowa jest dowodem na to, że choć książki mogą zostać spalone, historie, które przechowują, nigdy nie znikną.
Latarnia Pamięci: Światło przeciw zapomnieniu
Naszą wycieczkę kończymy przy Latarni Pamięci – instalacji składającej się z 11 541 krzeseł ustawionych wzdłuż głównej ulicy miasta, symbolizujących każdą ofiarę oblężenia Sarajewa. Ten potężny pomnik służy jako przypomnienie o kosztach wojny i ważności pokoju.
Podsumowanie
Trasa wojenna Sarajewo to podróż przez najciemniejsze dni stolicy Bośni i Hercegowiny. Choć mroczne, jest to podróż, która podkreśla wagę pokoju, męstwa i wytrwałości. To przypomnienie, że mimo wszystko, ludzkość zawsze znajdzie sposób, by przetrwać i odbudować się.
